Rusya ile Batı arasında Soğuk Savaş’tan bu yana en gerilimli dönem yaşanıyor. Son haftalarda karşılıklı yapılan açıklamalar gerilimi daha da tırmandırdı. Silahlı çatışma yönünde verilen mesajlar, tehlike çanları çalarken, kimi uzmanlar bu durumu “birbirine doğru hızla süren iki otomobile” benzetiyor. Bazıları yaşanan durumu, İngilizlerin dediği gibi “the game of chicken” ile ifade ediliyor. Bu tehlikeli oyunda kaybeden, korkup yolunu değiştiren mi olacak? Büyük çatışma bu kadar mı yakın?
ULUSLARARASI HUKUK ASKIDA, KİM FRENE BASACAK?
7 Nisan’da Duma’da düzenlenen saldırıda kimyasal silah kullanıldığı iddia ediliyor. Bir taraf rejimi suçlarken, rejim ve ittifakları ise “komplo” diyor. Hangisi doğru? Suriye krizinde oynanan oyunun büyüklüğü bu soruyu “anlamsız” kılıyor.
Uluslararası hukuk devre dışı bırakılmış durumda. BM Güvenlik Konseyi işlemiyor. Uluslararası yasalar askıda. Kırmızı çizgiler, sürekli yer değiştiriyor. Bu tehdit yarışında kimin ayağını frenden çekeceği bilinmiyor. Trump mı, Putin mi?
Bir de bu gerilimden beslenen güçler var. Tıpkı Türkiye gibi. Rusya’nın yeşil ışığı ve Batı’nın sessizliği ya da suç ortaklığı ile Efrîn’i işgal eden Türk devleti, aynı sessizlik altında Güney Kürdistan’da da işgal operasyonları yürütüyor. Gerilimden yararlanmaya çalışan Türk devleti aynı zamanda Suriye krizinin temel aktörlerinden biri olarak dikkat çekiyor. Krizin bu aşamaya gelmesinde büyük bir sorumluluğa sahip.
Şam’ın Guta’yı aldığı, Türk devletinin Efrîn’i işgal ettiği bir sırada yaşanan yeni gerilimde, kim ne kazanacak, kim neyi kaybedecek? Suriye halklarının talepleri bu krizin neresinde yer alıyor? Sonuncu soru, çatışmanın aktörlerinin umurunda değil. Kimin ne kazanacağı, kimin neyi kaybedeceği ise belirsizliğini koruyor.
1950’DEN BU YANA BİR İLK
Kartların yeniden dağıtıldığı, güç dengelerinin yeniden oluşturulmaya çalışıldığı bu krizin nasıl bir sonuca evrileceği henüz bilinmiyor. Ancak tırmanan gerilimin her an bir “kaza”ya dönüşebileceği, diğer bir ifadeyle süper güçlerin silahlı çatışmasına dönüşebileceği yönünde endişeler artıyor.
1090’den bu yana Rusya ile ABD arasında ilk kez böyle bir durum yaşanıyor. Rusya’nın Lübnan Büyükelçisi, “Amerikan saldırısı olursa, füzeler vurulacak ve hatta bu füzelerin geldiği kaynaklar da hedef alınacak” dedi.
RUSYA KARŞILIK VERECEK Mİ?
Bu da şu anlama geliyor: Rus hava kuvvetleri ve topçuları, savaşa angaje olan Amerikan ve Fransız gemileri ve uçaklarını vuracak! Böyle bir durumun yaşanması halinde, Rusya ile Batılılar arasında 1950’deki Kore savaşından bu yana ilk kez doğrudan askeri bir çatışma yaşanmış olacak. Kremlin, bir bakıma Rusya ile ABD arasındaki kavgada çatışma alanını değiştirme tehdidinde bulunmuş oluyor. Bu mesaj şöyle okunuyor: Mesela artık sadece Suriye’de üstlünlük sağlamak değil, Moskova’nın Washington üzerindeki jeopolitik yükselişi olacak.
TRUMP: HAZIR OL, FÜZELER GELİYOR!
Washington’dan da yanıt gecikmedi. Trump’ın , Twitter üzerinden Putin’e meydan okudu: “Rusya Suriye’ye atılacak herhangi bir füzenin vurulacağı yeminini ediyor. Kendini hazırla Rusya, çünkü süper, yeni ve akıllı füzeler geliyor. Kendi halkını gazlayan ve bundan zevk alan bir hayvanla ittifak olmamalıydınız.”
SOĞUK SAVAŞ’TAN BERİ EN KÖTÜ İLİŞKİLER
Trump attığı ikinci bir twitte bu kez Rusya ile ABD arasındaki ilişkilerin Soğuk Savaş da dahil olmak üzere hiçbir zaman bugün olduğu kadar kötü olmadığını söyledi. Trump, Rus ekonomisini canlandırma ve silah yarışına son verme çağrısında da bulundu: “Bunun bir mantığı yok. Rusya’nın, onun ekonomisine yardım edilmesine ihtiyacı var, bu da çok kolay yapılması gereken bir iş. Tüm ulusların birlikte çalışmasına ihtiyacımız var. Silah yarışmasını durduracak mıyız?”
PUTİN: ENDİŞE VERİCİ
Rusya Dışişleri Bakanlığı sözcüsü Maria Zaharova, Facebook üzerinde yaptığı açıklamada ABD’nin saldırı ile “provokasyonların izlerini silmeye” çalıştığını söyledi.
Trump’ın tehdidi ardından son açıklama Putin’den geldi. Putin, ”Dünyadaki durum endişe verici, sağduyunun galip gelmesini umuyoruz” dedi.
”Dünyadaki vaziyet endişe verici” diyen Putin şu ifadeleri kullandı: “Tüm dünya sisteminin istikrara kavuşacağını ve daha öngörülebilir olacağını umuyoruz (…)Rusya, diğer ülkelerle ilişkilerini uluslararası hukuk normlarının temelinde inşa etmek istiyor.”
Rus büyükelçisinin “füzelerin vurulacağı” yönündeki tehdidinden sonra Kremlin Sarayı bir açıklama daha yaptı. Kremlin sözcüsü Dmitri Peskov, Kremlin’in Rus büyükelçisinin açıklamalarına ilişkin polemiğe girmeyeceğini belirtti. Peskov, Moskova’nın provokasyon olmayacağını umut ettiğini sözlerine ekledi.
REJİM HAVA ÜSLERİNİ TAHLİYE ETTİ
Tehdidin düzeyinin tırmandığı sıralarda, Suriye sahasında askeri anlamda hareketlilik yaşandı. Suriye ordusu önemli hava üslerini tahliye ederek, en önemli silahlarını Rus üslerine taşıdı. Rejim Rusya ve İran ile işbirliğini de güçlendirdi.
Rusya ordusu da bir açıklama yaparak, Perşembe gününden itibaren askeri polisinin Duma kent merkezine konuşlandıracağını bildirdi. General Viktor Posnikhir, “Rus askeri polis birliği yarından itibaren güvenliği sağlamak, düzeni korumak ve yerel sakinlere yardımı organize etmek için Duma kentinde konumlanacak” dedi.
Posnikhir ayrıca haftalardır rejimin kuşatmasında olan Doğu Guta’nın tamamen istikrarlı hale geldiğini savundu.
